Ο τόπος και οι άνθρωποι

Η Νάξος είναι το μεγαλύτερο νησί στο σύμπλεγμα των Κυκλάδων, με έκταση 448 τετρ. χλμ. Βρίσκεται στο κέντρο των θαλάσσιων δρόμων του Αιγαίου. Το κλίμα της χαρακτηρίζεται από ξηρά, δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Το σχήμα της Νάξου μοιάζει με ρόμβο. Μία βουνοσειρά με διεύθυνση Β - Ν που βρίσκεται προς την ανατολική πλευρά, διασχίζει το νησί. Από τον ορεινό αυτό όγκο πηγάζουν χείμαρροι που ρέουν προς όλες τις κατευθύνσεις. Ψηλότερες κορυφές είναι ο Ζας, το ψηλότερο βουνό των Κυκλάδων (1004 μέτρα), το Φανάρι (903 μ.) και η Κόρωνος (992 μ.). Από την κορυφή του Ζα μπορείς να αγκαλιάσεις με το βλέμμα τη Νάξο και όλα τα γύρω Κυκλαδονήσια. Στα ανατολικά της οροσειράς διακρίνονται βαθιές χαράδρες και μικρές καλλιεργημένες κοιλάδες, όπως του Απόλλωνα και του Λιόνα. Στο κέντρο της Νάξου, το λεκανοπέδιο της Τραγαίας, κατάφυτο με ελιές και οπωροφόρα δένδρα. Στα δυτικά, καταπράσινες κοιλάδες που ποτίζονται με πηγαία νερά, όπως των Μελάνων, της Ποταμιάς και των Εγγαρών. Μια μεγάλη γεωγραφική ενότητα αποτελεί το Λιβάδι, ο εύφορος κά­μπος που ξεκινάει από την νότια πλευρά της Χώρας και ακολουθεί τις νοτιοδυτικές ακτές. Ωστόσο το μεγάλο ατού της Νάξου, είναι οι ατέλειωτες αμμουδιές της. Σε όλο το νότιο τμήμα του νησιού, από την Χώρα μέχρι την Μουτσούνα, συναντάμε πανέμορφες συνεχόμενες αμμουδιές. Από αυτές, οι παραλίες της δυτικής πλευράς που βρίσκονται κοντά στη Χώρα, είναι οι πιο γνωστές και αξιοποιημένες τουριστικά. Από την Μουτσούνα, θα προσεγγίσετε τις απομακρυσμένες αμμουδιές της ανατολικής πλευράς. Τέλος, στις βόρειες ακτές της Νάξου θα ανακαλύψετε μικρές παραλίες, προστατευμένες στο εσωτερικό των πολυάριθμων όρμων.

 

Το εύφορο έδαφός της, την καθιστά αυτάρκη σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Από τον γεωλογικό πλούτο της Νάξου, δυο προϊόντα είναι διάσημα: το μάρμαρο και η σμύριδα. Το μάρμαρο της Νάξου, η λευκή κρυσταλλίνα που εξορύσσεται μέχρι σήμερα, είναι το ίδιο μάρμαρο που έδωσε μορφή στα κυκλαδικά ει­δώλια, στους αρχαϊκούς κούρους, σε περίφημα οικοδομήματα και γλυπτά που στολίζουν τους ιερούς τόπους του Απόλλωνα, τη Δήλο και τους Δελφούς. Αρχαία λατομεία έχουν βρεθεί σε διά­φορες περιοχές του νησιού. Κοιτάσματα σμύριδας βρίσκονται κυρίως στην ανατολική πλευρά του νησιού, στις περιοχές της Απειράνθου και της Κορώνου. Η σμύριδα έπαιξε τον δικό της ρόλο στην μεγάλη άνθηση της γλυπτικής στη Νάξο, αφού χρησίμευε στην τελική λείανση των έργων. Παλιότερα τα χωριά της ορεινής Νάξου ζούσαν κυρίως από την εκμετάλλευσή της. Με την ανακάλυψη της τεχνητής σμύριδας, το ενδιαφέρον για το προϊόν ατόνησε. Σήμερα έχουν ξεκινήσει κάποιες προσπάθειες για να γίνει η περιοχή ένα μεγάλο γεωλογικό πάρκο.

 

Στη Νάξο σήμερα ζουν περίπου 20.000 άνθρωποι. Ασχολούνται κυρίως με την γεωργία, την κτηνοτροφία, το εμπόριο, την εξόρυξη του μαρμάρου, ενώ τα τελευταία 20 χρόνια ανέπτυξαν και τουριστικές δραστηριότητες. Το ένα τέταρτο του πληθυσμού ζει στη Χώρα ενώ το μεγαλύτερο τμήμα των Ναξιωτών ζει στα χωριά του νησιού. Τα 40 περίπου μικρά και μεγάλα χωριά της Νάξου, μακριά από τους έντονους ρυθμούς της τουριστικής ανάπτυξης, διατηρούν ζωντανό το χρώμα μιας άλλης εποχής, κρυμμένα στην ενδοχώρα του νησιού, κτισμένα σε μέρη αθέατα από την θάλασσα, για τον φόβο των πειρατών, που τρομοκράτησαν για πολλούς αιώνες το Αιγαίο. Γι’ αυτό μέχρι και σήμερα οι Ναξιώτες είναι περισσό­τερο γεωργοί και κτηνοτρόφοι και λιγότερο θαλασσινοί.. Όσο και να φαίνεται περίεργο μόλις τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη του τουρισμού, άρχισαν να αναπτύσσονται παραλιακοί οικισμοί. Οι κάτοικοι των χωριών είναι αυτοί που κρατούν ζωντανή την ψυχή του νησιού, διατηρώντας τους δεσμούς με το παρελθόν, την παράδοση και τον πολιτισμό της Νάξου μέσα από τα ήθη, τα έθιμά και την καθημερινότητά τους. Η Νάξος έχει μεγάλη μουσικοχορευτική παράδοση και αποτελεί μια αστείρευτη φλέβα οργανοπαικτών, χορευτών και στιχοπλόκων. Οι Ναξιώτες, πεδινοί και ορεινοί, είναι άνθρωποι ανοιχτόκαρδοι, ζεστοί και φιλόξενοι. Αντιμετωπίζουν τη ζωή με καυστική διάθεση και ανατρεπτικό χιούμορ.